Pazarlama, kuram oluşturmaya yönelik bir disiplin olmakla birlikte aynı zamanda, uygulamalı ve profesyonel bir disiplin olup pazarlamanın paydaşlarına karşı bir dizi sorumlulukları da içeren bir alanı ifade etmektedir. Yüz yılı aşan bu süreç içinde uygulamalı sosyal bir bilim alanı haline gelmiş olan pazarlamanın destek aldığı diğer sosyal bilim alanları olarak iktisat, sosyoloji, psikoloji, antropoloji ve tarih disiplinlerine somut katkılar sağladığı da anlaşılmıştır. Bu bağlamda tüketim psikolojisi, davranışsal iktisat, tüketim sosyolojisi gibi ilgili disiplinlerde yeni çalışma alanlarının ortaya çıkması ve genişlemesine olan somut katkılar yanında işletmecilik ve pazarlama tarihi ile pazarların ve tüketici davranışlarının tarihsel perspektifte anlaşılmasına katkı sağlayacak tarihi ve antropolojik çalışmalara da ufuk açıldığını da belirtmek yerinde olacaktır. Pazarlamaya olan farklı bakış açıları ve bunlardan hareketle yapılmaya çalışılan pazarlamayı tanımlama çabalarında hiç şüphesiz, pazarlarda geçerli olan mübadele şartları, ekonomik tercihler ve toplumsal ihtiyaçlar yanında, sosyo-ekonomik şartlardaki değişim de etkili olmuştur. Bu çalışmada, bir yönüyle pazarlama literatürünü kapsayan tanım ve enstrümanlardaki değişim irdelenirken öte yandan ise aslında bu değişimde insanlık birikiminin göz ardı edilemeyeceği gerçeğine de işaret edilmeye çalışılmıştır. Bir diğer deyişle, pazarlama tanımı ile kullanılan enstrümanların insanlık tarihi birikimi açısından sıfırdan ortaya çıkmış şeyler olmadığı, gelişme ve değişimde insanlık birikiminden eserler olduğu, olması gerektiği konusu da bir yönüyle bu çalışmada vurgulanmaya çalışılmış olmaktadır. Ne erdem pazarlama ile ortaya çıkmıştır ne de eser ve zanaatkarlık pazarlama ya da başka bir sosyal bilimin ortaya çıkardığı şeylerdir. Sosyal bilimler ve dolayısıyla pazarlama teori ve uygulamaları var olan insanlık birikimini kendi bakış açılarından anlama, anlamlandırma ve açıklama çabalarından ibarettir. Bu çalışmada olgunun bu yönü ıskalanmadan, pazarlama tanım ve karmasındaki gelişmeler ele alınıp, bazı özgün çıkarımlar ile öneriler getirilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak güncel bir pazarlama tanımı şu şekilde önerilmektedir: “Pazarlama, toplumsal kaynakların sürdürülebilirliğine özen göstermek kaydıyla, müşteri ve alıcılara sunulacak teklifleri değerli kılma çabalarının örgüt içi ve dışında erdem odaklı yürütülmesidir.”

Özet Sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasıyla markalar, sosyal medya etkileyicilerini (fenomenleri) kullanarak, ürünlerinin satışını desteklemeye odaklanmışlardır. Bunun sonucu olarak fenomenlere yönelik kredibilite algısının satın alma niyeti üzerindeki etkisini açıklamaya yönelik çalışmalar önem kazanmıştır. Araştırmada, fenomenlere yönelik kredibilite algısı ile satın alma niyeti arasındaki ilişkide marka aşkının aracılık rolü incelenmiştir. Çalışma kapsamında, sosyal medya platformlarının kendilerine özgü özellikleri de dikkate alınarak, kaynak kredibilitesinin güvenilirlik ve benlik sunumu alt boyutları araştırmaya dahil edilmiştir. Kolayda örneklem kullanılarak, anket yöntemiyle 18 yaş üzeri 332 Instagram kullanıcısından elde edilen veriler SPSS Process 22 ve AMOS programları kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları literatürdeki diğer çalışmaların bulgularıyla da uyumlu olarak; kaynak güvenilirliğinin satın alma niyetine olan etkisinde marka aşkının aracılık rolü olduğu ortaya koymuştur.

Araştırma ile amaçlanan, Covid-19 salgının yarattığı tehdidin, tüketicilerin duyguları ve kıtlık algısı aracılığı ile yol açtığı panik satın alma durumlarını ölçümlemektir. Bu doğrultuda, araştırmanın birinci aşamasında, betimleyici ve tanımlayıcı analizler gerçekleştirilmiştir. İkinci aşamasında, güvenilirlik ve faktör analizleri gerçekleştirilmiştir. Üçüncü aşamada ise, araştırma modeli değişenleri arasındaki ilişki düzeyleri PATH (Yol) analizi ile tespit edilmiştir. Araştırmanın evrenini, Covid-19 salgını sürecinde online alışveriş yapan tüketiciler oluşturmaktadır. Örneklem kitlesini, kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 302 kişi oluşturmaktadır. Araştırma analizleri neticesinde, Covid-19 tehdidi ile panik satın alma arasında, kıtlık algısının ve duyguların anlamlı düzeyde aracılık etkileri olduğu bulgulanmıştır.

Bu araştırmanın amacı, anne ve anne adaylarının takip ettikleri Instagram annelerinin (Insta-Mom), çevrimiçi gelişmeleri kaçırma korkusu (online FoMO) ve ürün ilgilenimi ilişkisindeki rolünün ortaya konulmasıdır. Bununla birlikte FoMO, takip edilen Insta-Mom sayısı ve ürün ilgilenimi değişkenleri arasındaki ilişkinin sosyal karşılaştırma eğilimi ve benlik saygısı tarafından düzenlenip düzenlenmediği de araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Insta-Mom takip sayısı, online FoMO ve ürün ilgilenimi arasındaki ilişkide aracılık rolü oynamaktadır. Fakat sosyal kıyaslama ve benlik saygısının söz konusu ilişkiler üstünde herhangi bir düzenleyicilik rolüne rastlanmamıştır. Söz konusu araştırma bir tarama modeli olduğundan güçlü bir nedensellik ortaya konulamadığı için, bu tip değişkenler arasındaki ilişkileri merak eden araştırmacıların deneysel veya yarı-deneysel tasarımlara başvurması önerilmektedir.

Helal gıda sertifikası, son yıllarda dinî nedenlerin yanı sıra gıdaların sağlıklı ve temiz (tayyib) olmalarını güvence altına alarak başta gıda güvenliği olmak üzere birçok endişe ve soruna karşı tüketiciye değer üretebilmektedir. Gerek tüketicilerin gerekse tüketicilerin ihtiyaçlarına karşılık vermek isteyen işletmelerin artan talepleri beraberinde yazındaki çalışmaların sayısında da artış yaşanmasını sağlamıştır. Buna karşın başta Türkçe literatür olmak üzere yazında helal gıda sertifikası kavramı ve kapsamı ile ilgili detaylı ve bütüncül bir inceleme bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, farklı çalışmalarda belirli yönleri vurgulanan ve bütüncül bir şekilde incelenmeyen helal gıda sertifikası kavramı ve kapsamının, ilgili yazından hareketle farklı yönlerinin bir araya getirilerek incelenmesidir. Yeni bir pazarlama paradigması ve helal gibi ahlak ekonomilerinin karakterize ediliş biçimi olarak nitelendirilebilecek olan helal gıda sertifikası kavramı; (1) Helal gıda sertifikasının bileşenleri (2) Helal gıda sertifikasının güvence altına aldığı ve rol oynadığı süreçlerin kapsamı, (3) Helal gıda sertifikası sürecinin paydaşları, (4) Helal gıda sertifikasının tüketiciye sağladığı değerler, (5) Helal gıda sertifikasının etki ettiği alan, disiplinler, (6) Helal gıda sertifikasının hitap ettiği hedef pazarlar başlıkları altında değerlendirilmiştir.

Kullandığımız ya da tükettiğimiz her şey teknolojinin ilerlemesiyle her gün daha da teknolojik hale geliyor ve gün geçtikçe tüketim biçimlerimizi daha da ileriye taşıyor. Özellikle İnternet’in ortaya çıkması ve bugünkü teknolojik seviyesine ulaşmasıyla artık tüketim biçimlerimiz pek çok ağların ve küresel ağın parçası olmamıza dayalı olarak eskisiyle kıyaslanamayacak bir noktaya geldi. Hem pazarlamacı hem de tüketici için tüketim pek çok aracın, yöntemin devreye girdiği çok karmaşık bir süreç haline geliyor. Diğer yandan bu karmaşık süreç sürekli olarak veri üreten bir yapı ve bu yapıyla birlikte çalışan akıllı makineler ve süreçler bütünü. Bu çalışmada Nesnelerin İnterneti adı verilen yapı ve büyük verinin tüketim ve pazarlama için ne anlama geldiği olumlu ve olumsuz yönleriyle ele alınacaktır.

Planlı davranış teorisi, insan davranışı içindeki varyasyonları incelemek için geliştirilmiştir. Teori, pazarlama araştırması, eğlence ve konaklama, politika, eğitim, sağlık ve eğlence gibi farklı sektörlerdeki insanların davranış değişikliklerini anlamada önemli bir rol oynamıştır. Son yıllarda teorinin çeşitli yayınları olduğundan, bu çalışma teoriyi farklı araştırma alanları altında inceleyen yayınlardaki içgörüleri ortaya koymaktadır. Analiz için belgeler Scopus veri tabanından alınmıştır ve yayın yılları 2009-2022 ile sınırlıdır. Analiz için belge türü araştırma makaleleri ile sınırlıydı ve yayın aşaması nihai ile sınırlıydı. Bibliyometrik analiz VOSviewer yazılımı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yazarlar ve ortak yazarlar arasındaki ilişkiyi kapsayan dağılım eğilimleri, ülke bazında dağılım analiz edildi. Çalışmanın bulguları, planlı davranış teorisinde artan yayın eğilimleri olduğunu ileri sürdü. Kaliteli yayınlar Amerika Birleşik Devletleri, Çin ve Malezya'da yoğunlaştı.

Bu çalışma, Türk hazır giyim sektöründe sosyal medya pazarlama faaliyetlerinin (SMPF) marka değeri (marka bilinirliği ve marka imajı) yaratma ve firmaya yönelik müşteri yanıtı (daha yüksek ücret ödeme ve sadakat) üzerindeki etkisini araştırmayı ve sosyal medya pazarlama faaliyetlerinin Türk ve Faslı müşteriler üzerindeki etkisini karşılaştırmayı hedeflemektedir. Nicel bir araştırma yapılmış ve Türk hazır giyim sektörünün temsilcilerinden biri olarak kabul edilen ve ismi çalışma boyunca X olarak anılacak olan bir Türk tekstil markasının 140 Türk ve 163 Faslı müşterisinden veri toplamak için yapılandırılmış bir anket kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS programı 28.0 ve SmartPLS 4.0 ile analiz edilmiştir. Bulgular sosyal medya pazarlama faaliyetlerinin marka değeri üzerinde önemli bir etkiye ve ayrıca müşteri yanıtı üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca bulgular, marka değerinin sosyal medya pazarlama faaliyetleri ve müşteri yanıtı üzerindeki arabuluculuk etkisini de göstermektedir. Elde edilen verilerle yapılan analizler, sosyal medya pazarlama faaliyetlerinin Türk ve Faslı müşteriler arasında farklılık göstermediğini göstermiştir. Bu araştırma ile, mevcut veriler ve koşullar altında Türk hazır giyim markalarının sosyal medyadaki varlıkları ve sosyal medya pazarlama faaliyetlerini kullanmalarının, güçlü bir marka değeri inşa etmelerine yardımcı olduğu ve olumlu bir müşteri yanıtı elde etmelerini desteklediği sonucuna varılmıştır.

Çalışmanın amacı Aksaray Organize Sanayi Bölgesi’ndeki dış ticaret üzerine faaliyet gösteren şirketlerin Türkiye ekonomisine katkılarını ortaya koymak, ihracat ve ithalat potansiyellerini belirlemek ve dış ticaret ödeme şekillerini incelemektir. Aksaray Organize Sanayi Bölgesi’nde yer alan 70 firmanın üst düzey yöneticileri ile yüzyüze görüşmeler gerçekleştirilerek anket uygulanmıştır. Anket, firmanın genel özellikleri, ihracat/ithalat potansiyeli, ödeme şekilleri, ihracat/ithalat yapılan ülkelerin sıralaması ve ihracatta/ithalatta en sık karşılaşılan sorunlardan oluşmaktadır. Veriler, çok değişkenli istatistiksel yöntemler ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda İthalat yapılan bölge sıralamasında Uzakdoğu ülkelerini AB ülkeleri takip ederken, ihracatta Ortadoğu, AB ve Rusya ön plandadır. İthalatta ve ihracatta en sık kullanılan ödeme şekli sırasıyla peşin ödeme ve akreditifli ödeme iken, ihracatta peşin ödeme oranı ithalattan çok daha yüksektir. Araştırmada ihracat alanında karşılaşılan sorunlar uluslararası pazarlama stratejileri bağlamında değerlendirilmiştir.

Bu kavramsal makalede, tüketici sadakati kavramına yönelik farklı kavramsallaştırma pratikleri ele alınmıştır. İlk olarak, tüketici sadakati kavramının bugüne değin nasıl kavramsallaştırıldığına dair bir tartışma ele alınmıştır. Daha sonra farklı kavramsallaştırma yaklaşımları entegre edilerek, tüketici sadakati kavramının nomolojik konumlandırması ortaya konmuştur. Son olarak, tüketici sadakati yapısına dair operasyonelleştirmelere dair metodolojik öneriler geliştirilmiştir.